Khi giá pin lithium-ion liên tục giảm, các nhà sản xuất ô tô đồng loạt tung ra hàng loạt mẫu xe điện mới, thì không khó hiểu vì sao “EV” lại trở thành từ khóa được săn đón nhất trong ngành công nghiệp ô tô những năm gần đây. Nhưng sự bùng nổ xe điện không thể tách rời với yếu tố sống còn: hạ tầng sạc. Câu hỏi đặt ra: Liệu chúng ta đã sẵn sàng cho làn sóng điện hóa phương tiện?
Vì sao xe điện đang trở thành xu hướng toàn cầu?
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, nhiều quốc gia đã đặt mục tiêu loại bỏ hoàn toàn động cơ đốt trong trong vài thập kỷ tới. Theo báo cáo của BloombergNEF, đến năm 2025, khoảng 25% xe mới bán ra trên toàn cầu sẽ là xe điện (EV). Các yếu tố thúc đẩy là:
Giá pin lithium-ion đã giảm hơn 80% trong 10 năm qua, đưa chi phí sản xuất EV tiệm cận xe xăng.
Chính sách hỗ trợ từ chính phủ, như miễn thuế trước bạ, hỗ trợ giá, ưu tiên đăng ký biển số.
Sự chuyển mình mạnh mẽ từ các “ông lớn” ngành ô tô, như Ford, Toyota, Hyundai, VinFast,… với cam kết sản xuất 100% xe không phát thải từ 2030–2040.
Cuộc đua hạ tầng sạc: Ai đi trước sẽ nắm ưu thế?
Không chỉ sản xuất xe, các hãng còn đang chạy đua trong “trận địa” ít được chú ý hơn nhưng không kém phần quyết định: trạm sạc xe điện.
Tốc độ xây dựng trạm sạc đang bùng nổ
Tính đến cuối 2024, thế giới đã có hơn 3 triệu điểm sạc công cộng, trong đó Trung Quốc chiếm hơn 50%, theo IEA (International Energy Agency). Riêng tại Việt Nam, VinFast đang dẫn đầu với hơn 150.000 cổng sạc tại khắp 63 tỉnh thành, chủ yếu là sạc nhanh 60–250 kW.
Sạc nhanh – vũ khí chiến lược của kỷ nguyên EV
So với sạc AC truyền thống mất 6–10 giờ để đầy pin, sạc nhanh DC (Direct Current) có thể đưa xe lên 80% pin chỉ trong 30 phút. Đây là yếu tố then chốt để EV có thể cạnh tranh với xe xăng trên hành trình dài. Tuy nhiên, đầu tư cho hệ thống sạc nhanh đòi hỏi nguồn điện ổn định, mặt bằng rộng và vốn lớn – điều không dễ tại các đô thị đông dân.
Chi phí và thách thức: EV liệu có thật sự “rẻ hơn”?
Chi phí sạc xe điện: Thấp hơn, nhưng…
Trung bình, sạc đầy một xe điện có dung lượng 60 kWh tại Việt Nam hiện tốn khoảng 120.000–180.000 đồng, rẻ hơn nhiều so với chi phí đổ xăng đi cùng quãng đường tương đương (~300.000–400.000 đồng). Tuy nhiên, giá sạc có thể thay đổi nếu dùng sạc nhanh hoặc sạc tại các điểm dịch vụ.
Vấn đề pin – trái tim của xe điện
Pin lithium-ion chiếm tới 30–40% giá trị xe điện. Dù tuổi thọ trung bình pin hiện đạt khoảng 8–10 năm, nhưng người dùng vẫn lo ngại về chi phí thay thế sau thời gian dài, cũng như khả năng cháy nổ hoặc suy giảm hiệu suất khi vận hành ở vùng khí hậu nóng như Việt Nam.
Xu hướng 2025: Toàn cảnh thị trường và dự báo
Các hãng xe đang “điện hóa” dải sản phẩm: Ford tuyên bố 100% xe châu Âu sẽ là EV từ 2030, Toyota tăng gấp 3 lần đầu tư vào pin rắn (solid-state).
Thị trường pin toàn cầu dự kiến đạt 450 tỷ USD vào 2030, theo McKinsey.
Công nghệ trạm sạc không dây, sạc bằng năng lượng mặt trời, và thậm chí là sạc từ lề đường đang được thử nghiệm.
EV không còn là tương lai – nó là hiện tại
Xe điện đã và đang định hình lại ngành công nghiệp ô tô toàn cầu. Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ pin và đầu tư hạ tầng sạc, cuộc chơi không còn là chuyện “nếu”, mà là “khi nào” xe điện sẽ thay thế hoàn toàn xe xăng. Với người tiêu dùng, điều cần làm lúc này là nắm bắt thông tin, theo dõi chính sách, và lựa chọn sản phẩm phù hợp với nhu cầu – bởi kỷ nguyên di chuyển bằng điện đã chính thức bắt đầu.