Ngành dệt may hiện đại không chỉ yêu cầu máy móc hoạt động ổn định mà còn đặt ra tiêu chuẩn rất cao về độ sạch và chất lượng bề mặt sản phẩm. Dầu dệt may – một trong những thành phần quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến vải sợi – cần đảm bảo những đặc tính kỹ thuật tối ưu, đặc biệt là khả năng chống bám màu và bay hơi thấp. Đây là hai yếu tố cốt lõi quyết định hiệu quả vận hành và chất lượng đầu ra của quá trình dệt.
>>Xem thêm: Sản phẩm dầu dệt may công nghiệp NP TEXTILE OIL
1. Tính năng chống bám màu – tiêu chí bắt buộc cho ngành dệt
Trong suốt quá trình vận hành, dầu dệt có thể tiếp xúc trực tiếp với sợi vải do bắn ra từ kim, cam, ổ trượt hoặc do hiện tượng rò rỉ nhỏ trong hệ thống. Nếu dầu bôi trơn có màu đậm, chứa các hợp chất không ổn định hoặc không thể giặt sạch hoàn toàn, sẽ để lại vết ố hoặc bám dính trên vải – làm giảm giá trị thương mại hoặc thậm chí khiến sản phẩm bị loại bỏ.
Do đó, dầu dệt may bắt buộc phải có tính năng “chống bám màu”, nghĩa là:
- Dầu phải không màu hoặc có màu rất nhạt, đạt chuẩn về độ tinh khiết.
- Thành phần không chứa tạp chất kim loại nặng hay các hợp chất dễ bị oxy hóa.
- Có khả năng tẩy rửa dễ dàng trong các công đoạn sau như tẩy trắng hoặc nhuộm vải.
Tính năng này đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp dệt may xuất khẩu, bởi các nhà nhập khẩu lớn từ châu Âu, Nhật Bản hay Mỹ thường đặt ra yêu cầu khắt khe về độ sạch và an toàn của vải thành phẩm.
2. Bay hơi thấp – duy trì hiệu suất bôi trơn và kéo dài tuổi thọ dầu
Khi máy dệt kim hoạt động ở tốc độ cao, sinh nhiệt liên tục tại các điểm tiếp xúc cơ khí, nếu dầu có tính bay hơi cao sẽ nhanh chóng bốc hơi, làm mất tác dụng bôi trơn. Hậu quả có thể là:
- Gia tăng ma sát giữa các bộ phận cơ khí, gây mài mòn nhanh.
- Nhiệt độ máy tăng cao bất thường, dẫn đến hỏng hóc hoặc giảm hiệu suất.
- Dầu bốc hơi để lại cặn bẩn trong hệ thống, ảnh hưởng tới độ sạch của sản phẩm và hiệu quả vận hành máy.
Vì vậy, tiêu chí “bay hơi thấp” là điều kiện tiên quyết khi lựa chọn dầu dệt may, đặc biệt là trong những nhà máy hoạt động liên tục nhiều ca hoặc vận hành tại môi trường có nhiệt độ cao.
3. Mối liên hệ giữa chống bám màu và khả năng bay hơi
Có một mối quan hệ chặt chẽ giữa tính năng chống bám màu và khả năng bay hơi thấp. Dầu dễ bay hơi thường chứa các hợp chất nhẹ, dễ bị oxy hóa, khi bị nhiệt tác động sẽ để lại dấu vết hoặc chất nhầy, làm bẩn sợi vải. Trong khi đó, dầu có độ ổn định nhiệt cao – đặc biệt là các loại dầu gốc tổng hợp – không chỉ giúp duy trì hiệu suất bôi trơn mà còn ít để lại dấu vết, từ đó nâng cao khả năng chống bám màu.
Ngoài ra, một loại dầu được thiết kế tốt sẽ tích hợp cả hai tính năng trên nhờ vào công thức dầu gốc chất lượng cao và hệ phụ gia tối ưu, giúp thiết bị vận hành sạch sẽ và bảo vệ chất lượng sợi vải trong suốt quá trình dệt.
4. Ưu thế của dầu gốc tổng hợp trong việc đáp ứng hai tiêu chí này
Các loại dầu dệt may sử dụng gốc khoáng thường có nhược điểm là bay hơi nhanh hơn và khả năng chống oxy hóa kém hơn. Trong khi đó, dầu gốc tổng hợp (ví dụ: ester tổng hợp hoặc PAO) có cấu trúc phân tử ổn định, điểm chớp cháy cao và khả năng chịu nhiệt vượt trội. Những tính năng này giúp dầu không bị bốc hơi nhanh, không tạo cặn và hạn chế hiện tượng bám màu lên vải sợi.
Chính vì vậy, ngày càng nhiều doanh nghiệp chuyển sang sử dụng dầu dệt may gốc tổng hợp như một bước đi chiến lược nhằm nâng cao hiệu suất sản xuất và giảm thiểu lỗi sản phẩm.
5. Các tiêu chuẩn và thử nghiệm đánh giá tính năng
Để đảm bảo dầu đạt được tính năng chống bám màu và bay hơi thấp, các doanh nghiệp nên yêu cầu nhà cung cấp cung cấp các chứng chỉ thử nghiệm như:
- Kiểm tra độ bay hơi theo phương pháp Noack (ASTM D5800)
- Kiểm tra khả năng tẩy sạch trong nước (washability test)
- Kiểm tra màu sắc và độ tinh khiết bằng các tiêu chuẩn ISO hoặc ASTM
- Báo cáo thử nghiệm không gây vết trên vải trắng sau 48 giờ vận hành
Việc đánh giá định kỳ các chỉ tiêu này sẽ giúp doanh nghiệp tránh rủi ro trong quá trình sản xuất và tăng độ tin cậy của sản phẩm đầu ra.
Tính năng chống bám màu và bay hơi thấp là hai yếu tố kỹ thuật cốt lõi khi lựa chọn dầu dệt may. Chúng không chỉ đảm bảo sự ổn định và độ bền của máy móc mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sợi vải và uy tín thương hiệu của doanh nghiệp. Trong bài viết tiếp theo, chúng ta sẽ cùng phân tích chi tiết hơn sự khác biệt giữa dầu gốc khoáng và dầu gốc tổng hợp – đâu là lựa chọn phù hợp cho ngành dệt kim hiện đại.